بررسی افزایش وزن در مادران باردار در مراکز بهداشتی، درمانی شهر بیرجند

زمینه و هدف: یکی از تغییرات مهمّ دوران بارداری، افزایش وزن زن باردار است که یکی از شاخص‏های معتبر تنظیم تغذیه می‏باشد. اضافه وزن دوران بارداری بر اساس شاخص توده بدنی (bmi) قبل از بارداری و استاندارد مؤسسه پزشکی آمریکا (iom) سنجیده می‏شود. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی الگوی افزایش وزن زنان باردار مراجعه‏کننده به مراکز بهداشتی، درمانی شهر بیرجند انجام شد.   روش تحقیق: این مطالعه توصیفی‏- تحلیلی بر روی 347 مادر مراجعه‏کننده به مراکز بهداشتی، درمانی شهر بیرجند در سال 1386 با حاملگی طبیعی یک قلو انجام شد. bmi قبل از بارداری برای تمام این مادران ثبت شده‏ بود و حداقل در ماه‏های 3 تا 9 بارداری، به طور مرتب مراجعه و وزن ثبت‏شده در پرونده خانوار داشتند. مادرانی که در دوران بارداری دچار پرفشاری خون، دیابت حاملگی، ورم غیر طبیعی و علائم پره‏اکلامپسی شده بودند و یا حاملگی چند قلویی داشتند، از مطالعه خارج شدند. وزن در ماه‏های مختلف نیز بر اساس اطلاعات فرم مراقبت زنان باردار از پرونده خانوار تکمیل گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون های آماری مناسب در سطح معنی‏داری 05/0>p تجزیه و تحلیل شدند.   یافته ها: میانگین افزایش وزن سه‏ماهه سوم 79/2±34/5 و در کلّ بارداری 4±46/10 کیلوگرم تعیین گردید. افزایش وزن در مادران با bmi کمتر از 8/19، 88/3±86/10، در مادران با bmi بین 8/19 تا 26، 04/4±59/10، در مادران با bmi بین 1/26 تا 29، 19/4±82/10 و در مادران با bmi بالاتر از 29، 57/3±77/8 کیلوگرم تعیین گردید. ارتباط معنی‏داری بین افزایش وزن دوران بارداری با bmi قبل از بارداری (009/0=p)، سن مادر (001/0>p) و وزن هنگام تولد نوزاد (05/0>p) مشاهده گردید؛ همچنین میانگین افزایش وزن دوران بارداری با رتبه تولد کودک (002/0=p) و سطح تحصیلات مادر (004/0=p) ارتباط معنی‏داری داشت. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که افزایش وزن دوران بارداری در زنان باردار شهر بیرجند، پایین‏تر از استاندارد iom است که می‏تواند تحت تأثیر مسائل تغذیه یا مراقبت‏های دوران بارداری باشد.